VĂN CHƯƠNG HÁN NÔM TRONG “PHẠM TỔ LINH TỪ” (tiếp theo)

Bởi

thechienp

04/13/2014

943

Bài 5

HOÀNH PHI TẠI BÁI ĐƯỜNG

Biên dịch: Phạm Thúc Hồng

Trình bày: Phạm Thế Chiến

Tiểu dẫn vị trí:

1- Xác định vị trí kiến trúc cổ

Việc xác định vị trí kiến trúc, bài trí trong đình, miếu, từ đường được quy định truyền thống, theo 2 căn cứ như sau:

– Hướng mặt tiền của đình miếu

– Hướng bề mặt của tượng thờ hay bài vị đang thờ tại bàn thờ gian chính giữa.

+Vị trí Trái/ Tả/ Đông: Trái, Tả, Đông là những từ đồng nghĩa ở vị trí phiá tay trái của tuợng thờ hay bài vị của gian chính giữa.

+ Vị trí Phải/ Hữu / Tây: Phải, Hữu, Tây là những từ đồng nghĩa ở vị trí phiá tay phải của tuợng thờ hay bài vị của gian chính giữa.

Đông và Tây trong những cụm từ này không chỉ phuơng vị (huớng Đông, huớng Tây) mà đuợc dùng theo nghĩa chuyển để chỉ vị trí theo trật tự ưu liệt (Đông có thứ tự quan trọng hơn Tây).

2- Xác định vị trí đọc văn bản Hán Nôm

Việc xác định vị trí trong trong văn bản được quy định theo truyền thống như sau:

-Căn cứ theo huớng nhìn của nguời đọc (Trái/Tả là bên tay trái của nguời đọc ; Phải/Hữu là bên tay phải của nguời đọc).

Trong các văn bản cổ (chữ Hán, chữ Nôm) vẫn tuân thủ theo vị trí ưu liệt xếp từ Trái/Tả đến Phải/Hữu nên đã viết từ bên Phải (nguời đọc) đến bên Trái (người đọc).

Nếu viết theo hàng cột ngang thì xếp và đọc theo vị trí ưu liệt: Cột ngang trên viết/đọc truớc ; cột duới viết/đọc sau.

Trong các văn bản cổ còn có tục viết “đài” tức cách viết nhô lên một chữ để tỏ lòng kính trọng. Đó là khi viết tên của vua, thần thánh, Phật…thì phải sang hàng khác, mặc dầu vẫn còn giấy và phải viết nhô lên trên so với hàng ngang lề trên văn bản.

I- Sơ đồ thiết đặt hoành phi ở Bái đường

Ở Bái đường hiện có 11 hoành phi, gian giữa có 5 hoành phi, ở hai gian trái (tả) và phải (hữu), mỗi gian có 3 hoành phi, được thiết đặt như hình minh họa dưới đây (được đánh số thứ tự từ ngoài vào trong):